PFAS zorgwekkend? Waarom? En welke alternatieven zijn er?

De stille opmars van PFAS: een bedreiging voor al het leven op aarde

PFAS, oftewel poly- en perfluoralkylstoffen, klinkt als iets ver van ons bed. Maar niets is minder waar. Deze door mensen gemaakte chemicaliën zitten in verbijsterend veel dagelijkse producten. Van de antiaanbaklaag van je pan tot je waterproof mascara, van je regenjas tot je bankstel. Het probleem? Ze breken niet af - vandaar de bijnaam 'eeuwige chemicaliën'. En wat nog verontrustender is: ze verspreiden zich razendsnel door onze hele leefomgeving.

Een bedreiging voor al het leven

De impact van PFAS reikt veel verder dan alleen de menselijke gezondheid. In de meest afgelegen natuurgebieden, van poolgebieden tot regenwouden, duiken deze chemicaliën op. Ze sijpelen door in grondwater, maken bodems onvruchtbaar en verstoren complete ecosystemen. Van microscopische bodemorganismen tot toproofdieren - geen enkel levend wezen ontkomt eraan.

Het meest zorgwekkende is de opstapeling in de voedselketen. Kleine organismen nemen PFAS op, worden gegeten door grotere dieren, die weer gegeten worden door nog grotere dieren. Bij elke stap in de keten wordt de concentratie hoger. Dit verklaart waarom we nu bij 99% van alle mensen PFAS in het bloed aantreffen, met waardes die in dertig jaar tijd zijn verdrievoudigd. 

Deze opstapeling heeft serieuze gevolgen. Van verstoorde hormoonhuishouding tot een verhoogd risico op kanker, van verminderde vruchtbaarheid tot leveraandoeningen - de gezondheidsrisico's zijn aanzienlijk. 

Van pannen tot mascara: PFAS in ons dagelijks leven

Na Dark Waters begon ik kritischer te kijken naar producten in mijn eigen huis. Deel van mijn (Tefal) pannen? PFAS. Mijn Gore-tex wandelschoenen? PFAS. Zelfs in mijn waterproof mascara en zonnebrandcrème bleken deze chemicaliën te zitten. Het goede nieuws? Er zijn steeds meer alternatieven beschikbaar.

Een snelle check of jouw producten PFAS bevatten? Let op ingrediënten met 'fluor' in de naam, of die beginnen met 'per' of 'poly'. Of gebruik de handige Toxfox-app voor een snelle scan. Maar nog belangrijker: kies bewust voor PFAS-vrije alternatieven.

Een hoopvolle toekomst?

De nieuwe regelgeving is een stap in de goede richting. Maar verandering begint bij bewustwording en het maken van andere keuzes. Met de feestdagen voor de deur hebben we een mooie kans om niet alleen onszelf, maar ook anderen te inspireren met PFAS-vrije alternatieven. Want elke keuze telt - voor onszelf, onze kinderen en alle leven op aarde.

Belangrijk is ook hoe we met PFAS-houdende producten omgaan als we ze willen vervangen. Milieu Centraal adviseert oude pannen in te leveren bij de winkel of milieustraat, kleding schoon en droog in de textielcontainer te doen, en cosmetica inclusief verpakking bij het restafval te gooien. Zo voorkomen we verdere verspreiding in het milieu.

[Bronnen: RIVM, NOS, Milieu Centraal, Toxfox]

Tips voor het herkennen van PFAS:

• Let op termen als 'waterafstotend', 'vlekwerend' of 'non-stick'
• Check ingrediëntenlijsten op fluorverbindingen
• Wees kritisch bij claims als 'PFAS-vrij' - soms worden vergelijkbare fluorverbindingen gebruikt
• Gebruik de Toxfox-app om producten te scannen op schadelijke stoffen

Maak bewuste keuzes: PFAS-vrije alternatieven

Gelukkig zijn er vele merken, juist vaak ook hele 'oude' merken die de kwaliteiten van grondstoffen zonder chemisch onafbreekbare processen benutten. Hieronder een overzicht met opties voor in de keuken, voor buitenactiviteiten, persoonlijke verzorging en voor oplossingen in de industrie. Moeilijk? Nee, misschien allee even wennen..! 

In de keuken

Vervang je antiaanbakpan door:

• Gietijzeren pannen, meteen een mooi cadeau voor de feestmaand. Bijvoorbeeld van WOLL of LeCreuset
• RVS pannen van Demeyere (PFAS-vrij én superieure kwaliteit)
• Stalen pannen van deBuyer (zeer betaalbaar en kunnen ook levenslang mee, net als de anderen hierboven).

Voor outdoor activiteiten

Kies voor:

• Natuurlijk geïmpregneerde outdoorkleding/expliciet PFAS-vrije technologieën gebruiken zoals Icebreaker, LangerChen, Maium, Tretorn of via ProjectCece
• Voor waterproof schoenen, kijk bijvoorbeeld bij Wildling 
• Leen outdoor kleding: helaas is Gearshare gestopt, hopelijk komt de samenwerking met Bever toch nog verder. 

Persoonlijke verzorging

Stap over naar: 

• Gecertificeerde natuurcosmetica bijvoorbeeld via the dutch minimalist, big green smile of nieuw mos warenhuis
• Natuurlijke tandfloss zonder coating bijvoorbeeld van Smyle
• Platic en Pfasvrije zeep van bijvoorbeeld Werfzeep of als je bij de grens woont; Alverde Naturkosmetic bij DM

Industrie

Mocht je in de industrie werkzaam zijn en oplossingen nodig hebben voor het opruimen van PFAS? Of mogelijk voor alternatieve opties, neem dan vooral contact op met Jacobi Group!